Vrouwen zijn ondervertegenwoordigd in sectoren en beroepen waarin mannen in de meerderheid zijn. Een belangrijke verklaring hiervoor ligt in ‘masculine defaults’. Dit is een vorm van genderbias waarbij kenmerken en gedragingen die typisch met mannen worden geassocieerd, worden beloond en als standaard worden beschouwd. Voorbeelden zijn onafhankelijk, assertief en competitief. Hoewel organisaties zich steeds meer bewust lijken te worden van genderbias, zal gendergelijkheid niet worden gerealiseerd als stereotype mannelijke kenmerken en gedragingen op de werkplek de voorkeur blijven krijgen. Inspanningen voor gelijke kansen voor mannen en vrouwen zullen effectiever zijn wanneer ‘masculine defaults’ worden herkend, erkend en tegengegaan. Lees het volledige artikel hier.

Cheryan, S., & Markus, H. R. (2020). Masculine defaults: Identifying and mitigating hidden cultural biases. Psychological Review, 127(6), 1022–1052. https://doi.org/10.1037/rev0000209

De auteurs van deze systematische review bespreken empirisch bewijs met betrekking tot gendergelijkheid in de psychologische wetenschap. In vergelijking met andere STEM vakgebieden heeft de psychologie aanzienlijke vooruitgang geboekt op het gebied van gendergelijkheid. Er zijn echter nog steeds opmerkelijke genderkloven in productiviteit en andere beoordelingen van excellentie. De factoren die bijdragen aan deze verschillen worden besproken, samen met de huidige wetenschappelijk onderbouwde benaderingen die vrouwen in de psychologische wetenschap vooruit kunnen helpen. Lees het volledige artikel hier.

Gruber, J., Mendle, J., Lindquist, K. A., Schmader, T., Clark, L. A., Bliss-Moreau, E., ... & Williams, L. A. (2020). The future of women in psychological science. Perspectives on Psychological Science, 1745691620952789. https://doi.org/10.1177/1745691620952789

In een onderzoek onder 800 academici constateerden Naomi Ellemers en haar collega’s dat vrouwelijke hoogleraren de loopbaanambities van hun vrouwelijke promovendi onderschatten. Tegelijkertijd beschrijven ze zichzelf als extreem mannelijk. Vijftien jaar geleden constateerden de onderzoekers dit zelfde patroon, en noemden dit toen het Queen Bee effect. Ondanks de toename van vrouwen in de wetenschap, zijn vrouwelijke hoogleraren nog steeds geneigd te benadrukken dat zij anders zijn dan andere vrouwen. De resultaten van het bredere onderzoeksprogramma laten zien dat dit komt doordat het beeld van academisch succes nog steeds heel masculien is, ondanks de toename van het aantal vrouwen op de universiteit.

Zie voor verdere toelichting het volgende artikel in Forbes hier, ook behandeld door het NRC hier, en het wetenschappelijke artikel hier.

Faniko, K., Ellemers, N., & Derks, B. (2020). The Queen Bee phenomenon in Academia 15 years after: Does it still exist, and if so, why? British Journal of Social Psychology, https://doi.org/10.1111/bjso.12408

Uit een serie van vijf studies onder zowel volwassenen als kinderen, komt naar voren dat genialiteit automatisch meer geassocieerd wordt met mannen dan vrouwen in de hoofden van mensen. Alhoewel mensen expliciet aangaven niet te geloven dat mannen briljanter zijn dan vrouwen, bleken eigenschappen als geniaal, briljant en superslim impliciet wel consistenter te worden gekoppeld aan mannen dan aan vrouwen. 

Voor een duidelijke uiteenzetting van hoe de wijdverspreide stereotype opvatting dat genialiteit een kenmerk is van mannen de loopbaan van vrouwen afremt, zie het volgende artikel in Forbes hier.

Storage, D., Charlesworth, T. E., Banaji, M. R., & Cimpian, A. (2020). Adults and children implicitly associate brilliance with men more than women. Journal of Experimental Social Psychology, 90,  104020. https://doi.org/10.1016/j.jesp.2020.104020

Bij gebrek aan informatie worden mannen vaak als kostwinners gezien en vrouwen als zorgverleners. Deze aannames hebben invloed op de arbeidsvoorwaarden die worden aangeboden en draagt bij aan een beloningsverschil tussen mannelijke en vrouwelijke kandidaten. Zodra er expliciete informatie wordt gegeven over rollen en taken in het gezin verdwijnt dit verschil echter of draait het zelfs om. Lees het volledige artikel hier.

Bear, J. B., & Glick, P. (2017). Breadwinner bonus and caregiver penalty in workplace rewards for men and women. Social Psychological and Personality Science, 8, 780-788. https://doi-org.proxy.library.uu.nl/10.1177/1948550616683016

Wanneer vrouwelijke kandidaten laten zien dat zij geschikt zijn voor een leiderschapsrol (bijvoorbeeld door hun bekwaamheid en ambitie te tonen), riskeren ze sociale en economische penalty's. Evaluatoren benadelen gekwalificeerde vrouwelijke kandidaten door de criteria voor beoordeling te veranderen, van bekwaamheid naar sociale vaardigheden. Vind het volledige artikel hier.

Phelan, J. E., Moss-Racusin, C. A., & Rudman, L. A. (2008). Competent yet out in the cold: Shifting criteria for hiring reflect backlash toward agentic women. Psychology of Women Quarterly, 32, 406-413. https://doi-org.proxy.library.uu.nl/10.1111/j.1471-6402.2008.00454.x

Verschillende studies hebben aangetoond dat vrouwen aan meer / hogere criteria moeten voldoen om als zeer competent en vaardig in leiderschap te worden beoordeeld. Als vrouwen eenmaal een leidende positie hebben verworven, worden hun kwalificaties als minder gezien, zelfs als ze hetzelfde hebben gedaan als mannen. Deze twee vormen van vooroordelen komen voort uit een waargenomen tegenstrijdigheid tussen typerende vrouwelijke eigenschappen (bijv. zorgzaam en behulpzaam) en leiderschapseigenschappen (bijv. assertief en onafhankelijk). Voor meer achtergrondinformatie lees het volgende artikel van Eagly en Karau hier.

Eagly, A. H., & Karau, S. J. (2002). Role congruity theory of prejudice toward female leaders. Psychological Review, 109, 573-598. https://doi.org/10.1037/0033-295x.109.3.573

Lees hier de Attributie-bias nieuwsbrief van 8 juni 2016

Creatief denken is een voorwaarde om vernieuwend wetenschap werk te kunnen doen, en wordt vaak als criterium gebruikt om de kwaliteit van onderzoekers te evalueren. Uit een serie van vijf studies komt echter naar voren dat het vermogen om creatief (‘outside-the-box’)  te denken systematisch meer met mannen dan met vrouwen wordt geassocieerd.

Proudfoot, D., Kay, A. C., & Koval, C. Z. (2015). A gender bias in the attribution of creativity: Archival and experimental evidence for the perceived association between masculinity and creative thinking. Psychological Science, 26(11), 1751-1761. https://doi.org/10.1177/0956797615598739

Moss-Racusin, C. A., Dovidio, J. F., Brescoll, V. L., Graham, M. J., & Handelsman, J. (2012). Science faculty’s subtle gender biases favour male students. PNAS, 109, 16474-16479. https://doi.org/10.1073/pnas.1211286109