Rolmodellen

 "Ze waren belangrijk voor de wetenschap, maar deze vrouwen stonden tot nu toe in de schaduw"

NRC-columniste Margriet van der Heijden portretteerde in de NRC-serie ‘Ongekend’ verschillende vrouwen die belangrijk waren voor de natuurwetenschap, maar toch in de schaduw stonden. Lees hier hier over de eigenzinnige vrouwen in de natuurwetenschap, die tegen de stroom in wetenschap bedreven en die daarmee de weg hebben vrijgemaakt voor anderen.

 "Er was - en is nog steeds - heel wat voor nodig om als vrouw een plaats te veroveren in de natuurwetenschappen"

Voor zover bekend was Laura Bassi de eerste vrouwelijke hoogleraar in Europa.  In 1732 kreeg Bassi haar doctorstitel in de natuurwetenschap en trad ze toe tot de Academie van Wetenschappen in Bologna. In die tijd waren niet alle hooggeleerde heren het daar mee eens en ondanks de speciale leerstoel die voor haar was ingesteld, stond de universiteit van Bologna haar enkel toe zich bij speciale gelegenheden te vertonen. Om als getrouwde vrouw straffeloos les te kunnen geven aan (mannelijke) studenten en collega's, voerde zij haar onderzoeks- en onderwijsprogramma vanuit huis uit. Lees hier in het NRC het hele verhaal van Laura Bassi.

"Ze was belangrijk voor de kern- en deeltjesfysica, maar deze wetenschapster stond tot nu toe in de schaduw"

Lees hier in het NRC het hele verhaal van He Zehui.

"De vrouw die doorzette."

Lees hier meer over het werk en leven van natuurkundige Myriam Sarachik in de New York Times.

"Maar toen zusje Joan de wens uitsprak om ook natuurwetenschapper te worden was haar moeder onverbiddelijk: daarvoor waren vrouwenhersenen ongeschikt."

Zijn het mannen die vrouwen weghouden uit de bètavakken? Of zijn het maatschappelijke conventies? En wie hebben de macht om zulke conventies in stand te houden? Zulke vragen komen op bij het levensverhaal van Joan Feynman, die deze zomer, 93 jaar oud, overleed. Lees haar verhaal hier.

De NNV viert haar 100-jarig bestaan door om de maand twee vrouwelijke fysici in de schijnwerpers te zetten: één uit het verleden en één die nu actief is. Daarmee brengen zij onder de aandacht hoe het vrouwen in de Nederlandse natuurkunde de afgelopen 100 jaar is vergaan. In dit nummer staan Caroline Emilie Bleeker en Marjolein Dijkstra centraal.

Caroline Emilie (Lili) Bleeker (1897-1985): eigenzinnig, succesvol en eenzaam aan de top.

“Volgens een vrouwelijke werknemer probeerde Bleeker steevast de verhouding der seksen een beetje in evenwicht te brengen.”

Na een vliegende start bij Leonard Ornstein in Utrecht veroverde Lili Bleeker de wereld met de fasecontrastmicroscopen die Nobelprijswinnaar Fritz Zernike in samenspraak met haar bouwde. 

Marjolein Dijkstra (1967-): scherpe randjes van de competitie afhalen

“Het is een heel hardnekkig probleem dat we in Nederland veel vrouwen kwijtraken”

Marjolein Dijkstra werd geboren toen Bleeker al afscheid had genomen van haar bedrijf en leidt nu de succesvolle onderzoeksgroep Computer simulations of Soft Condensed Matter van het Debye Institute for Nanomaterials Science, die huist in het Leonard S. Ornstein Laboratorium in Utrecht.

Lees de volledige uitgave van het NNV hier.

Het NNV viert haar 100-jarig bestaan door om de maand twee vrouwelijke Natuurkundigen in de spotlight te zetten: een uit het verleden en een die nu actief is. Hiermee brengen zij aandacht aan hoe het vrouwen verging in de Nederlandse natuurkunde in de afgelopen honderd jaar. Deze uitgave draait om Anneke Levelt en Marileen Dogterom.  

Anneke Levelt - Sengers (1929-) : formidabele fysicus die ook anderen vooruithielp

 “Sociologen hebben overtuigend bewijs aangedragen voor de vooroordelen jegens vrouwen die zelfs bestaan in de natuurwetenschappen die zich toch op hun objectiviteit laten voorstaan.”

Na een promotie bij A.F.J.M. Michels in Amsterdam vertrok Anneke Levelt Sengers met haar man Jan Sengers naar de Verenigde Staten waar ze wél mocht werken. Ze groeide er uit tot de ‘most thermodynamic woman of the world’.

Marileen Dogterom (1967-): de ongelijkheid in het vak weerspiegelt die in de maatschappij

 “Een ambitieuze student die gevoelig was voor de mening van anderen, zou in die jaren wel gek zijn om voor biofysica te kiezen”

Zo’n dertig jaar later vertrok ook Marjolein Dogterom naar de Verenigde Staten. Maar anders dan Levelt Sengers kon Dogterom vervolgens in Nederland aan de slag: ze leidt nu in Delft een onderzoeksgroep en is onder meer vicepresident van de KNAW.

Lees de volledige uitgave van het NNV hier.

“De beste wetenschappers proberen hun ongelijk te bewijzen. Kate's genialiteit was de bereidheid om mislukkingen te accepteren en te blijven proberen, en haar vermogen om vragen te beantwoorden die mensen niet slim genoeg waren om te stellen."

Hoewel ze binnen de academische wereld op veel hindernissen stuitte, legde de Hongaarse biochemicus Kati Karikó de basis voor de mRNA-vaccins door urenlang op 'de bank' door te brengen. Nu beschermd haar werk de wereld tegen het coronavirus. Lees over haar buitengewone inspanningen en werk in dit artikel in de New York Times.

 „Valt het jullie niet op dat hier alleen maar bustes van mannelijke artsen staan?”

Tijdens de weekenden in de hele maand maart, de maand van de vrouw, werd in Buenos Aires een audio-theatertour over de Nederlandse arts en feministe Aletta Jacobs gehouden. Gids Lucia Aduriz zegt dat dit theaterstuk op het juiste moment komt voor Argentië, omdat er voor de Argentijnse vrouwenbeweging nog genoeg te bevechten is. Lees meer over het theaterstuk, de machocultuur van Argentië en waarom Aletta Jacobs een belangrijk rolmodel is in dit reportage van de NRC.