De minister heeft op 8 februari 2017 een speciale tentoonstelling in de OCW-etalage geopend, als eerbetoon aan het leven en werk van Johanna Westerdijk, de eerste vrouwelijke hoogleraar in Nederland. In 2017, het 'Westerdijkjaar', vieren verschillende organisaties op bijzondere momenten de verdiensten van Johanna Westerdijk voor de wetenschap en voor de positie van de vrouw in de wetenschap.
Bij de opening van de tentoonstelling waren de vereniging van universiteiten en de belangrijkste onderzoeksorganisaties uitgenodigd, evenals de organisaties voor promovendi en postdocs, die de toekomstige hoogleraren gaan leveren, en organisaties voor emancipatie.
De minister onderstreepte het belang van genderbalans in de wetenschap, want hoe meer diversiteit in en rond het onderzoek, hoe meer invalshoeken en hoe beter de kwaliteit. ‘Na honderd jaar ook is het nodig dat we werk maken van meer vrouwen in de top van de wetenschap. Daarom geeft OCW een extra steun in de rug aan de universiteiten als ze dit jaar honderd extra vrouwelijke hoogleraren aanstellen.’ Er lag al een doelstelling vanuit de organisaties om in 2020 in totaal tweehonderd vrouwelijke hoogleraren te hebben benoemd. De honderd hoogleraren die door de minister worden gesteund, komen daar bovenop. Hiervoor trekt ze vijf miljoen euro uit. Het doel is om geen talent meer verloren te laten gaan.
Johanna Westerdijk (1883-1961) was de eerste vrouwelijke hoogleraar van Nederland. Ze was hoogleraar in de fytopathologie (plantenziektekunde) en later ook directeur van het Centraalbureau voor Schimmelcultures, inmiddels een instituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie voor Wetenschappen (CBS-KNAW). Honderd jaar geleden hield ze op 10 februari 1917 haar oratie aan de Universiteit Utrecht.
Westerdijk gebruikte haar aanzien en positie om de rol van vrouwen in de wetenschap te verbeteren. Wanneer er binnen haar laboratorium vacatures vrijkwamen, nam ze bij voorkeur vrouwelijke studentes aan. Ook was Johanna promotor van 56 onderzoekers, van wie bijna de helft vrouwen.
Het onderzoek naar schimmels in haar laboratorium werd wereldwijd beroemd. Nog steeds wordt onderzoek naar schimmels gebruikt voor het oplossen van grote maatschappelijke problemen, zoals antibiotica resistentie, de uitputting van fossiele brandstoffen en mislukte oogsten door plantenziekten.
Johanna Westerdijk deelde haar kennis daarom niet alleen met collega-wetenschappers, maar ook met het grotere publiek. Dat deed ze via stukjes in de krant en open dagen in Villa Java in Baarn waar het laboratorium gevestigd was. In de Villa was het een komen en gaan van studenten, promovendi en andere onderzoekers. Johanna Westerdijk was gastvrij, muzikaal en hield van een feestje. Haar motto: ‘werken en feesten vormt schoone geesten’.
