Veni-beurzen: de lekkende pijplijn
Op verzoek van NWO werd onlangs een onderzoek afgesloten, waarin bijna 3000 beoordelingsdossiers van VENI kandidaten werden geanalyseerd (Van der Lee & Ellemers, 2015). De resultaten lieten zien dat er in elke stap van de beoordelingsprocedure (voorselectie, interviews, toekenningen) meer vrouwen dan mannen uitvielen. Dit verschil was het grootste in de voorselectie-fase, en bij aanvragers die voor de eerste keer indienden.
Van de drie centrale criteria waarop aanvragen werden beoordeeld, bleek dat er door de beoordelaars geen kwaliteitsverschil werd waargenomen in de onderzoeksvoorstellen die mannen en vrouwen hadden ingediend, of in de kennisbenutting van hun onderzoek. Het enige significante verschil tussen mannelijke en vrouwelijke indieners werd gevonden in de beoordeling van hun kwaliteiten als onderzoeker. En omdat het een persoonsgebonden subsidie betreft, telt dit zwaar mee in het eindoordeel.
Er waren wel duidelijke verschillen tussen de wetenschapsgebieden. De verschillen in het nadeel van vrouwelijke aanvragers waren vooral te zien in gebieden met grote aantallen aanvragers en kleine honoreringspercentages, waardoor uit een grote hoeveelheid informatie een strenge selectie moest worden gemaakt. Dit is een beoordelingssituatie waarin mensen kwetsbaar zijn voor de invloed van stereotype verwachtingen. Dit waren ook gebieden waar relatief veel vrouwen een aanvraag indienden: zij vormden ongeveer 50% van de aanvragers. Het kan zijn dat commissieleden hierdoor ook minder alert waren op de mogelijkheid dat vrouwen in het nadeel konden zijn.
Ten slotte bleek uit een analyse van schriftelijke materialen (instructies aan indieners en beoordelaars, kwaliteitslabels op beoordelingsformulieren) dat deze impliciet meer aansluiten bij de situatie van mannelijke dan vrouwelijke indieners. De aanvrager werd bijvoorbeeld aangeduid als ‘hij’ in plaats van ‘hij/zij’, en de criteria waarop de kwaliteit van onderzoekers moest worden beoordeeld sluiten meer aan bij stereotiep mannelijke kenmerken.
|