Vaderdag

Zondag 17 juni is het Vaderdag. Voor Athena’s Angels een mooie aanleiding om een nieuwsbrief te wijden aan de invloed van het gezin op werkuitkomsten (zoals loopbaan ambities) van vrouwen en zeker ook mannen. Welke ervaringen leiden er toe dat zonen en dochters carrière ambities ontwikkelen? We willen belichten welke rol vaders en moeders hierin kunnen spelen. Wat voor impact hebben werkende moeders en zorgende vaders op de ambities van hun dochters/ zonen, maar ook op de taakverdeling binnen het gezin?

Dat het gezin een belangrijke rol kan spelen in de ontwikkeling van mannen en vrouwen wordt geïllustreerd door deze studie van Van Lange en collega’s uit 1997. Zij laten zien dat mensen die prosocialer zijn ook rapporteren dat zij broers en zussen hebben, en dan voornamelijk zussen. Deze resultaten worden ondersteund door dit onderzoek dat laat zien dat vaders met meerdere zusters in hun eigen gezin ook meer tijd besteden aan hun eigen kinderen.

Een meer recent onderzoek laat ook zien dat gender ongelijkheid in de gezinssituatie ook een effect heeft op gender ongelijkheid op het werk. De auteurs keken hoe het gedrag van ouders en hun onbewuste associaties over huishoudelijke taken, maar ook hun bewuste overtuigingen hierover, van invloed zijn op de aspiraties van hun kinderen. Ze laten zien dat wanneer vaders meer in het huishouden doen (en de huishoudelijke taakverdeling dus meer gelijk is tussen moeders en vaders), hun dochters meer interesse tonen in betaald werk en minder stereotype beroepen aspireren. Onbewuste associaties van vaders voorspellen verder ook de beroepsvoorkeuren van hun dochters (en niet van hun zonen). De auteurs concluderen hieruit dat een meer gelijke verdeling van huishoudelijke taken tussen ouders een betere gender gelijkheid op de arbeidsmarkt kunnen stimuleren voor toekomstige generaties!

Vaderschap in zichzelf kan ook een manier zijn om gender stereotypes tegen te gaan. Uit een recent onderzoek blijkt namelijk dat wanneer mannen zich bedreigd voelden in hun mannelijkheid (door een artikel te lezen over problematische maatschappelijke ontwikkelingen omtrent mannen) zij meer weerstand lieten blijken voor beleid dat minderheidsgroepen ondersteunt (immigranten, vrouwen en homoseksuele mensen). Echter wanneer de sociale rol van vaders werd geprimed (door een aantal ontwikkelen te laten zien van vaderschap over de jaren heen) viel deze weerstand weg. Zie ook dit artikel in de Pacific Standard hierover.

De OECD laat verder zien dat vaderschapsverlof ook samenhangt met de ontwikkeling van zowel dochters als zonen. Vaders die twee of meer weken verlof opnamen rondom de geboorte van hun kinderen bleken ook later meer betrokken ouders te zijn dan vaders die minder of geen verlof opnamen. Het hebben van een betrokken vader heeft vervolgens positieve effecten op de ontwikkeling van kinderen in hun jongere jaren ten opzichte van kinderen met minder betrokken ouders. Zo lijken kinderen met betrokken vaders beter te scoren op cognitieve testen.

De bevinding dat vaders een belangrijke invloed kunnen uitoefenen op het beroep van hun dochters wordt onderstreept door een onderzoek van Hellerstein en Sandler Morrill uit 2011. Ze laten zien dat door de jaren heen de kans steeds groter wordt dat dochters een beroep kiezen dat vergelijkbaar is met het beroep van hun vader.

Hierbij hebben de onderzoekers een tijdsperiode van 1973 en 2002 onderzocht, hierbij zijn vrouwen geïncludeerd die geboren zijn tussen 1909 en 1977. Het effect wordt niet alleen verklaard doordat meer vrouwen zijn gaan werken; over de jaren heen is de kans dat een vrouw haar vaders beroep zal uitoefen 20% groter geworden ten opzichte van de gestegen kans op een beroep in een ander veld dan dat van haar vader. De auteurs suggereren dat vaders een grote rol kunnen spelen bij de voorbereiding van hun dochter op de arbeidsmarkt.

Het positieve effect van familiebanden op werkuitkomsten laat zich verder zien in een rapport van het CBS naar de invloed van de gezinssituatie op de gewenste rolverdeling van kinderen. Dit rapport laat zien dat het grootste deel van de jongeren de rolverdeling van het eigen gezin willen kopiëren. Zo gaven 37% van de jongens aan dat zij graag fulltime willen werken later als hun vader ook fulltime werkt, ten opzichte van 27% van de jongens waarbij beide ouders evenveel werken. Voor meisjes geldt dat zij aangaven meer uren te willen werken wanneer beide ouders ongeveer evenveel werken ten opzichte van meisjes van wie de vader het meeste werkt.

Niet alleen kunnen vaders een positieve invloed hebben op de loopbanen van hun dochters, ook dochters kunnen een positieve invloed hebben op de keuzes die hun vaders maken in hun werk. Zo blijkt uit onderzoek dat wanneer de CEO’s van Amerika’s grootste publieke organisaties dochters hebben, zij 9.1% hoger scoren op maatschappelijk verantwoordelijk ondernemen ten opzichte van de gemiddelde organisatie. Deze relatie is het sterkst voor maatschappelijk verantwoordelijk ondernemen in termen van diversiteit, maar er werden ook effecten gevonden voor pro-sociale activiteiten in termen van het milieu en de omgang met werknemers.

Film ‘Door de ogen van hun dochter’

De verschillende onderzoeken beschreven in deze nieuwsbrief laten zien dat vaders een grote invloed hebben op de beroepskeuze en carrières van hun dochters. En waar over mannen vaak negatieve stereotypen bestaan, zijn de beelden over vaders overwegend positief. De positie van vrouwen in de wetenschap is nog steeds reden tot zorg. De vele vaders die aan universiteiten werken kunnen daar iets aan doen, voor hun dochters of vrouwelijke promovendi en postdocs.

Dit idee was voor Athena’s Angels het uitgangspunt om een film te maken over vaders en dochters in de wetenschap. Topmannen in de wetenschap Robbert Dijkgraaf, Ben Feringa, Alexander Rinnooy Kan, Wim van Saarloos en Carel Stolker spelen de hoofdrol in de film ‘Door de ogen van mijn dochter’. De vijf mannen zijn allen vaders van een of meer dochters. Hoe ziet hun wetenschappelijk bedrijf eruit als ze er naar kijken ‘door de ogen van hun dochters’?

De film is gemaakt door Erik Heuvelink en zal op zondag 17 juni -vaderdag- online gaan op de website van Athena’s Angels. De trailer is echter nu al te bekijken!

Oproep

Tot slot zijn voorbeelden of persoonlijke ervaringen van of met vaders in de wetenschap altijd welkom, via het email-adres van de website: info@athenasangels.nl